Στέκουν επιβλητικά, αγέρωχα και κουβαλούν… στις πλάτες τους αιώνες ιστορίας. Αν μπορούσαν να μιλήσουν θα είχαν να διηγηθούν σίγουρα πολλά. Τα Κάστρα στην Ελλάδα αποτελούν μοναδικά ιστορικά μνημεία.
Η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες στον κόσμο που έχει τόσο πολλά τέτοιου είδους χτίσματα. Υπολογίζεται ότι σε όλη την επικράτεια υπάρχουν πάνω από 600 κάστρα, φρούρια και πύργοι διάφορων ρυθμών. Ετσι κάθε νομός, κάθε περιοχή έχει το δικό της κάστρο, το δικό της σήμα κατατεθέν.
Τα ωραιότερα κάστρα, οι πιο ελκυστικοί πύργοι στην Ελλάδα που έχουν γράψει τη δική τους ιστορία και αποτελούν πόλο έλξης για όλους.
Ο Λευκός Πύργος της Θεσσαλονίκης
Πρόκειται για ένα οχυρωματικό έργο οθωμανικής κατασκευής το οποίο υπολογίζεται ότι έχει χτιστεί το διάστημα 1450 με 1470. Θεωρείται το χαρακτηριστικότερο μνημείο της Θεσσαλονίκης και είναι ό,τι έχει σωθεί από την κατεδαφισμένη οθωμανική οχύρωση της πόλης. Έχει χρησιμοποιηθεί ως κατάλυμα φρουράς Γενίτσαρων και ως φυλακή θανατοποινιτών.
Η αρχική του ονομασία ήταν Πύργος του Λέοντος, όπως αναφέρει τουρκική επιγραφή του 1535-1536, η οποία υπήρχε στην είσοδό του εξωτερικού περιβόλου που πλέον έχει κατεδαφιστεί. Από τον 17ο αιώνα και μετά ονομαζόταν ανεπίσημα Kelemeriye Kal’asi (Φρούριο της Καλαμαριάς) και Πύργος των Γενιτσάρων. Μετά την διάλυση του τάγματος των Γενιτσάρων το 1826, αποκτά το όνομα Kanli-Kule (Κανλί Κουλέ), δηλαδή Πύργος του Αίματος, λόγω των σφαγών από τους Γενιτσάρους. Το συγκεκριμένο όνομα το διατηρεί και μετά το 1826 λόγω της λειτουργίας του ως φυλακή μελλοθανάτων βαρυποινιτών και τόπο βασανιστηρίων. Μια εκδοχή αναφέρει ότι ονομάστηκε Λευκός Πύργος όταν ένα Εβραίος κατάδικος, ο Νάθαν Γκουιντίλι τον ασβέστωσε και ως αντάλλαγμα απελευθερώθηκε το 1891. Έχει 6 ορόφους, 34 μέτρα ύψος και 70 μέτρα περίμετρο. Αποτελεί πλέον ένα από πιο χαρακτηριστικά σύμβολα όλης της Ελλάδας και λειτουργεί ως μουσείο.
Το Κάστρο του Πλαταμώνα
Το κάστρο του Πλαταμώνα είναι χτισμένο νοτιανατολικά του Ολύμπου στη θέση του αρχαίου Ηρακλείου και είναι το καλύτερο διατηρημένο κάστρο της βόρειας και κεντρικής Ελλάδας. Ο πύργος του είναι επιβλητικός.
Στον Περίπλου του Ψευδο-Σκύλακα (4ος αι. π.Χ.), αναφέρεται ως «πρώτη πόλις Μακεδονίας, Ηράκλειον». Πρόσφατες ανασκαφές έχουν φέρει στο φως κεραμική ευβοϊκής, πρωτοκορινθιακής προέλευσης, καθώς και γεωμετρικής εποχής από την Ανατολική Ελλάδα, τα οποία δείχνουν παρουσία Ελλήνων ίσως και από τον 8ο αι. π.Χ. Ανήκει στην αρμοδιότητα της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και είναι επισκέψιμο από το κοινό.
Το κάστρο της Ρόδου
Στη βορειοδυτική πλευρά της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου βρίσκεται το παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου των Ιπποτών ή Καστέλο. Χτίστηκε τον 14ο αιώνα από τους Ιωαννίτες ιππότες. Το κάστρο εκτός από διοικητικό κέντρο των Ιπποτών και κατοικία του Μεγάλου Μαγίστρου ήταν επίσης έδρα της άρχουσας κοινωνικής και πνευματικής τάξης της Ρόδου.
Ο πρώτος όροφος κάστρου μετατράπηκε από τις ελληνικές αρχές σε μουσείο το οποίο περιέχει διάφορες καλλιτεχνικές δημιουργίες, είδη λαϊκής τέχνης από την αρχαιότητα και τον μεσαίωνα, όπλα, μεσαιωνικές ταφόπλακες, κοσμήματα , βιβλία , πίνακες ζωγραφικής, αγάλματα και άλλα ευρήματα ενώ γενικά το όλο κτίσμα αποτελεί τον μεγαλύτερο πόλο έλξης επισκεπτών στη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου.
Το Κάστρο της Καβάλας
Αποτελεί το σήμα κατατεθέν της Καβάλας κυρίως για τις καμάρες που έχει και δεσπόζει πάνω στην κορυφή της χερσονήσου όπου είναι κτισμένη η παλαιά πόλη.
Πρόκειται για κάστρο που υπήρχε από την αρχαιότητα, δέχθηκε τροποποιήσεις και ενισχύσεις κατά τη Βυζαντινή περίοδο, αλλά η σημερινή του μορφή προέρχεται κατά κύριο λόγο από την Οθωμανική ανακατασκευή του 1425.
Το τείχος διέθετε τέσσερις πύλες, διαμέσου των οποίων εξασφαλιζόταν η μετακίνηση εντός και εκτός της πόλη. Κατά τους Βυζαντινούς χρόνους και αργότερα έγιναν αλλεπάλληλες ανακατασκευές και επεμβάσεις στην οχύρωσή του από τους Βυζαντινούς, τους Ενετούς και τους Τούρκους. Το κάστρο (ακρόπολη) στη σημερινή του μορφή, κτίσθηκε το πρώτο τέταρτο του 15ου αιώνα, στηριζόμενο σε θεμελίωση Βυζαντινής περιόδου.
Το Παλιό φρούριο της Κέρκυρας
Από τα χαρακτηριστικότερα αξιοθέατα της Κέρκυρας είναι το παλαιό φρούριο του νησιού. Είναι χτισμένο πάνω σε μια βραχώδη χερσόνησο με δύο χαρακτηριστικούς λόφους (Κορυφαί, Koryphai) και αποτελεί το ανατολικό άκρο της Πόλης.
Εχει υποστεί πολλές μετατροπές και επεκτάσεις αλλά στη σημερινή του μορφή οριστικοποιήθηκε από τους Ενετούς. Επειδή η Κέρκυρα κατά καιρούς ήταν υπό την κατοχή διαφόρων έχουν αφήσει το σημάδι τους Βυζαντινοί, Ενετοί, Γάλλοι, Ρώσοι, Άγγλοι, Έλληνες, Ιταλοί, Γερμανοί και συνέθεσαν αυτό το ιδιαίτερο κόσμημα για το νησί.
Στο εσωτερικό του φρουρίου υπάρχουν διάφορα κτίρια ανάμεσα στα οποία μια φυλακή κατασκευασμένη το 1786 από τους Ενετούς και η οποία επεκτάθηκε αργότερα από τους Άγγλους, το στρατιωτικό παρεκκλήσι, δύο στρατώνες κατασκευασμένοι από τους Άγγλους γύρω στο 1850 και ένα στρατιωτικό νοσοκομείο που σήμερα είναι σχολείο μουσικής. Επίσης ο ναό του Αγίου Γεωργίου έργο των Άγγλων από το 1840, που 20 χρόνια αργότερα μετατράπηκε σε καθολική εκκλησία και διακοσμήθηκε με εικόνες από τον ναό του Άγιου Σπυρίδωνα που υπάρχει στην πόλη της Κέρκυρας.
Το κάστρο της Κορώνης
Πρόκειται για ένα κάστρο το οποίο είναι χτισμένο στα ερείπια της Μεσσηνιακής αρχαίας Ασίνης κατά τη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων στη νοτιοδυτική ακτή. Το Κάστρο της Κορώνης είναι το λιγότερο καλά διατηρημένο και δέχθηκε διάφορες τροποποιήσεις από τους εκάστοτε κατακτητές της περιοχής.
Κατά την Α’ Ενετοκρατία προστέθηκε ένας μεγάλος περίβολος στα ανατολικά, οικοδομήθηκαν ισχυρά τείχη και ο διπλός ημικυκλικός προμαχώνας στη βορειοανατολική γωνία, με σκοπό την προστασία από την πλευρά της θάλασσας.
Το 1206 οι Ενετοί κατακτούν την Κορώνη και τη χρησιμοποιούν ως κέντρο εφοδιασμού. Το 1500 ο Τούρκος Πασάς Βαγιαζήτ Β΄ καταλαμβάνει το κάστρο, το οποίο παραμένει στην τουρκική κυριότητα έως το 1686, οπότε και ανακαταλαμβάνεται από τους Ενετούς. Το 1715, μετά την εγκατάλειψη της Πελοποννήσου από τους Ενετούς, περιέρχεται και πάλι στους Τούρκους.
Ο Μέγας Κούλες του Ηρακλείου
Το φρούριο χτίστηκε από τους Ενετούς το 1303 και ξαναχτίστηκε μετά από την καταστροφή του από τους σεισμούς το 1523 – 1540. Οι Ενετοί το έλεγαν «Φρούριο στη Θάλασσα» (Castello a Mare ή Rocca a Mare), αλλά σήμερα διατηρεί την τούρκικη ονομασία του, Κούλες από το Su Kulesi. Αποτελεί δίχως υπερβολή το σύμβολο του Ηρακλείου. Ο Κουλές προστάτευε το λιμάνι από τις επιδρομές, εκεί στεγάζονται οι κατοικίες των καπεταναίων, οι αποθήκες τροφίμων και πολεμοφοδίων καθώς και οι φυλακές.
Σήμερα ο Κούλες χρησιμοποιείται περιστασιακά για καλλιτεχνικές εκθέσεις στους εσωτερικούς χώρους του ισογείου και θεατρικές ή μουσικές παραστάσεις στον επάνω όροφο.
Το Κάστρο της Λίνδου
Η Λίνδος είναι ο κυριότερος αρχαιολογικός χώρος της Ρόδου με κέντρο το βράχο της όπου δεσπόζει η ακρόπολη. Χτίστηκε λίγο πριν το 1317 και έχει οικοδομηθεί πάνω σε ένα αρχαιότερο χτίσμα. Στη νότια πλευρά ένα πενταγωνικό οικοδόμημα ήλεγχε όλο το λιμάνι αλλά και το φρούριο και το δρόμο. Πρόκειται για έναν αληθινό εξώστη με θέα στο πέλαγος και το απέραντο γαλάζιο.
Η Καστροπολιτεία του Μυστρά
Χτίστηκε από τους Φράγκους το 1249, ενώ το 1262 πέρασε στα χέρια των Βυζαντινών και ένας νέος οικισμός άρχισε να αναπτύσσεται γύρω από αυτό.
Η ακρόπολη υψώνεται στην κορυφή του λόφου και ακολουθούν, χαμηλότερα, δύο σειρές τειχών, που ενισχύουν ουσιαστικά τη φυσική οχύρωση της περιοχής. Λόγω των απότομων απολήξεων του βράχου, η πλαγιά δεν οχυρώνεται σε όλο το μήκος της, παρά μόνο στα ευάλωτα σημεία της. Στον εσωτερικό της καστροπολιτείας υπάρχει το φρουραρχείο.
Το Φρούριο Μπούρτζι
Πρόκειται για ένα μικρό νησί που βρίσκεται στο λιμάνι του Ναυπλίου και πάνω στο οποίο βρίσκεται ένα παλιό ενετικό κάστρο. Η αρχική του ονομασία από τους ναυτικούς ήταν νησάκι του Αγίου Θεοδώρου.
Το Φρούριο αυτό αναγέρθηκε από τους Ενετούς μετά την αποχώρηση του Μαχμούτ Πασά το 1473. Ύστερα από τη συνθήκη του Κάρλοβιτς το 1698 οι Ενετοί ανήγειραν στη νησίδα ισχυρότατο Πύργο και προμαχώνες με πυροβόλα δημιουργώντας έτσι το γνωστό Φρούριο και είναι το πρώτο πράγμα που κανείς αντικρύζει στο λιμάνι του Ναυπλίου.
Το κάστρο της Ναυπάκτου – Αιτωλοακαρνανία
Το Κάστρο της Ναυπάκτου είναι ένα από τα πλέον καλοδιατηρημένα παραδείγματα στην Ελλάδα και ένα από τα ωραιότερα κάστρα στην Ευρώπη.
Χτισμένο στον λόφο πάνω απ’ την πόλη, το Κάστρο της Ναυπάκτου δελέασε κάθε τύπου και διαθέσεων λαούς να το αποκτήσουν. Έλληνες, Τούρκοι, Ενετοί, Άγγλοι, πειρατές κ.α. το χρησιμοποίησαν σαν ορμητήριό τους, βάζοντας ο καθένας και τη δική του σφραγίδα στην σημερινή εικόνα.
Τη σημερινή του μορφή την οφείλει στους Ενετούς .Η Ναύπακτος είχε μεγάλη στρατηγική σημασία για τη Βενετία και κατά την πρώτη περίοδο της Ενετοκρατίας (1407-1499) προσπάθησαν να την προστατέψουν από τους προελαύνοντες Οθωμανούς χτίζοντας ισχυρό κάστρο.
Το Κάστρο βρίσκεται στην κορυφή του λόφου που δεσπόζει στη πόλη. Στα Δυτικά αυτής σε υψόμετρο περίπου 200 μέτρων. Ο λόφος αυτός έχει σχήμα πυραμίδας.
Ένα εντυπωσιακό στοιχείο είναι πως το κάστρο ξεκινά από τον λόφο και «κατεβαίνει» μέχρι το λιμάνι της πόλης, την οποία και «έκλεινε» μέσα προκειμένου να την προστατεύει. Ακόμα και σήμερα είναι ορατά πολλά τμήματα των τειχών μέσα στην πόλη, ενώ το πανέμορφο λιμάνι της Ναυπάκτου είναι στην ουσία η κατάληξη του Κάστρου.
Το Κάστρο της Ναυπάκτου βρίσκεται τη θέση της αρχαίας ακρόπολης. Αρχικά το κατείχαν οι Λοκροί. Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο ήταν η σημαντικότερη ναυτική βάση των Αθηναίων. Το 191 π.Χ. κατελήφθη από τους Ρωμαίους. Το 553 μ.Χ. η Ναύπακτος καταστράφηκε από σεισμό.
Από τον 8ο μ.Χ. αιώνα έγινε πρωτεύουσα του Ε’ θέματος. Ως το 1204 βρισκόταν υπό την βυζαντινή κυριαρχία (με την ονομασία «Έπαχτος»).
Το 1204, στη μοιρασιά που ακολούθησε την πτώση της Κωνσταντινούπολης, η Ναύπακτος παραχωρήθηκε στους Ενετούς. Το 1210 ο Μιχαήλ Άγγελος Κομνηνός την περιέλαβε στις κτήσεις του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Το 1294 δόθηκε προίκα στο Φίλιππο Ανδηγαυό (πρίγκιπα του Τάραντος) και το 1360 καταλήφθηκε από τον Αλβανό ηγεμόνα Γκίνο Μπούα Σπάτα.
Από το 1407 έως το 1499 διήρκεσε η Α’ Ενετοκρατία ενώ ως το 1687 ήταν υπό Τουρκική κυριαρχία. Από το 1687 έως το 1699 ήταν η περίοδος της Β’ Ενετοκρατίας για να ακολουθήσει η Τουρκική κατάκτηση ως το 1829.
Στις 18 Απριλίου 1829, απελευθερώθηκε οριστικά από τους Τούρκους, όταν ο Ανδρέας Μιαούλης απέκλεισε το λιμάνι της πόλης και ανάγκασε τους Τούρκους να παραδώσουν το φρούριο. Φεύγοντας οι κατακτητές, άφησαν πίσω τους ελάχιστες οικογένειες Ελλήνων οι οποίες, μάλιστα, ήρθαν σε αντιπαράθεση με τις Σουλιώτικες οικογένειες (Μποτσαραίοι, Τζαβελαίοι κλπ), στις οποίες το νεοσύστατο ελληνικό κράτος είχε παραχωρήσει τα τουρκικά αρχοντικά, ως αντιστάθμισμα για την προσφορά τους στον Αγώνα.
Η καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς – Λακωνία
Αναμφίβολα στην πανέμορφη Μονεμβασιά βρίσκεται μία από τις πιο ωραίες καστροπολιτείες που μπορεί να βρει κάποιος.
Η Μονεμβασιά είναι χτισμένη πάνω σε ένα βράχο με μοναδική πρόσβαση από τη στεριά μια στενή λωρίδα γης από την οποία πήρε καὶ το όνομά της. Η φυσική τοποθεσία της την είχε καταστήσει ιδανικό καταφύγιο κατά τις επιδρομές των βαρβάρων.
Ιδρύθηκε στα χρόνια του αυτοκράτορα Μαυρικίου, το 583, όταν οι κάτοικοι των γύρω περιοχών έψαχναν να βρουν καταφύγιο από τις επιδρομές των Αβάρων και των Σλάβων.
Στα μέσα του 12ου αιώνα η πόλη διέθετε ψηλό τείχος, ενώ λίγο αργότερα έγινε έδρα Μητρόπολης. Τότε το κάστρο ενισχύθηκε τόσο, ώστε έγινε οχυρό που αντιστάθηκε σθεναρά σε όσους το επιβουλεύτηκαν, όπως στον Ρογήρο Β’, βασιλιά των Νορμανδών, το 1147, και στον Γουλιέλμο Β’ Βιλλεαρδουίνο , έναν αιώνα μετά, στις δυνάμεις του οποίου τελικά υπέκυψε το 1248, μετά τον αποκλεισμό των Φράγκων πολιορκητών και ικανές διαπραγματεύσεις για τη διατήρηση παλαιότερων προνομίων των κατοίκων.
Η πόλη, ωστόσο, επέστρεψε στους Βυζαντινούς το 1262, μαζί με τα κάστρα του Μυστρά, του Γερακίου και της Μεγάλης Μαΐνης, με τη συνθήκη που ακολούθησε τη συμφωνία μεταξύ Φράγκων και Βυζαντινών μετά τη μάχη της Πελαγονίας (1259). Τότε η Μονεμβασία έγινε βάση του Βυζαντινού στόλου για την ανακατάληψη εδαφών της Πελοποννήσου.
Ακριβώς πάνω από την είσοδο της καστροπολιτείας βρίσκεται το σπίτι όπου μεγάλωσε ο σπουδαίος «ποιητής της Ρωμιοσύνης» Γιάννης Ρίτσος.
Χλεμούτσι/ Το κάστρο της Ανδραβίδας – Ηλεία
Σε περιοχή της Ηλείας κατοικημένη από τους Προϊστορικούς Χρόνους, κοντά στο χωριό Κάστρο, ορθώνεται επιβλητικό, στην κορυφή λόφου, το φημισμένο μεσαιωνικό κάστρο Χλεμούτσι.
Συχνά σήμερα αναφέρεται ως το «κάστρο της Κυλλήνης», ωστόσο αυτός ο χαρακτηρισμός δεν ευσταθεί, καθώς το κάστρο χτίστηκε τα έτη 1220-1223 επί Φραγκοκρατίας στην Πελοπόννησο και επί Γοδεφρείδου Β’ Βιλεαρδουίνου, πρωτίστως για να προστατεύει την πρωτεύουσα του Πριγκιπάτου της Αχαΐας, την Ανδραβίδα.
Ονομάστηκε από τους Φράγκους Clermont (η ντοπιολαλιά το μετέτρεψε σε… Χλεμούτσι) και από τους Βενετσιάνους Castel Tornese.
Στο διάβα του χρόνου το επιβλητικό κάστρο που ίδρυσαν οι Φράγκοι γνώρισε επίσης την κυριαρχία των Καταλανών, του Καρόλου Τόκκου, του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, των Τούρκων και των Βενετσιάνων. Παρ’ όλες τις καταστροφές που υπέστη, ιδίως από τον Ιμπραήμ (το 1826), το Χλεμούτσι διατηρεί και σήμερα τη μεγαλοπρέπειά του.
Παλαμήδι – Ναύπλιο
Το Παλαμήδι είναι φρούριο στο Ναύπλιο το οποίο κατασκευάστηκε το 1687 από τους Βενετούς, ύστερα από την κατάληψη του λόφου στον οποίο βρίσκεται, μετά από σφοδρή μάχη με τους Οθωμανούς κατά τον Βενετοτουρκικό Πόλεμο. Ο λόφος πάνω στο οποίο βρίσκεται έχει ύψος 216 μέτρα και η ανάβαση στο Παλαμήδι γίνεται είτε μέσω αμαξωτής οδού είτε μέσω μιας σκάλας με πολλά σκαλοπάτια (αναφέρονται ως 999 σκαλοπάτια). Το 1715, κατά την διάρκεια του τελευταίου Βενετοτουρκικού Πολέμου οι Οθωμανοί το κυρίευσαν αφού ανατίναξαν τμήμα του.
Τότε, οι προμαχώνες που στην αρχή είχαν ενετικά ονόματα και κατόπιν τουρκικά, «ξαναβαπτίστηκαν» από τους Έλληνες. Έτσι, ο πρώτος προμαχώνας λέγεται Αγίου Ανδρέα, ο επόμενος Ρομπέρ (Γάλλος φιλέλληνας που σκοτώθηκε στη μάχη της Ακρόπολης) και οι υπόλοιποι πήραν ονόματα αρχαίων Ελλήνων πολεμιστών: Μιλτιάδης, Αχιλλέας, Επαμεινώνδας, Φωκίων, Θεμιστοκλής και Λεωνίδας.
Το κάστρο της Λήμνου
Το κάστρο της Μύρινας ή «Παλιόκαστρο» αποτελεί ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα κάστρα των νησιών του Αιγαίου. Σ’ αυτό μπορούν να αναγνωριστούν πολλές περίοδοι της ιστορίας του νησιού. Στα νότια της πρώτης πύλης του γενουάτικου κάστρου διατηρείται ένα τμήμα των κυκλώπειων πελασγικών τειχών.
Οι βυζαντινοί έκτισαν το 1186, επί αυτοκρατορίας Ανδρόνικου Α’ Κομνηνού, ένα μικρό αλλά ισχυρό κάστρο, από το οποίο όμως σώζονται ελάχιστα στοιχεία. Στη συνέχεια, την περίοδο της Φραγκοκρατίας επισκευές πραγματοποιήθηκαν από τον Filocalo Navigajoso. Κυρίως όμως το κάστρο αναδιαμορφώθηκε και επισκευάστηκε από τους Γενουάτες και κατόπιν από τους Οθωμανούς. Σήμερα διακρίνονται ερείπια από κτήρια διοίκησης, και διαμονής της οθωμανικής φρουράς, συγκροτήματα δεξαμενών, στοές κ.α.
Το κάστρο είναι επισκέψιμο, όμως δε διαθέτει ειδικούς χώρους υποδοχής και ξενάγησης, επίσης χρειάζεται λίγη προσοχή κατά την περιδιάβασή του γιατί υπάρχει ελαφρά ολισθηρότητα στα πλινθόστρωτα δρομάκια του.
Ακροκόρινθος
Ποιος από εμάς δεν έχει περάσει έξω από την Κόρινθο, κατεβαίνοντας στην Πελοπόννησο προς Ηλεία, Ναύπλιο, Τρίπολη, Καλαμάτα, Σπάρτη; Πόσοι από εμάς δεν έχουμε παρατηρήσει τον ψηλό βράχο του Ακροκόρινθου με το κάστρο που τον περιβάλλει; Και πόσοι από εμάς έχουμε σταματήσει και επισκεφτεί το κάστρο του Ακροκόρινθου; Η απάντηση είναι μάλλον ελάχιστοι. Η αλήθεια είναι όμως πως πρόκειται για ένα κτίσμα που έχει πολύ ενδιαφέρον και είναι και αυτό αν μη τι άλλο εντυπωσιακό.
Ο Ακροκόρινθος (και όχι η Ακροκόρινθος, όπως συχνά τη λέμε) είναι ένας ψηλός λόφος που δεσπόζει πάνω από τη σύγχρονη πόλη της Κορίνθου με απεριόριστη θέα στον Ισθμό, τον Κορινθιακό κόλπο και τον Σαρωνικό. Οι Ο λόφος είναι οχυρωμένος με 3 διαφορετικά επίπεδα οχύρωσης, που ακολουθούν το περίγραμμα και τη μορφολογία του εδάφους. Αυτό σε συνδυασμό με τις μεγάλες κλίσεις, καθιστούσαν το οχυρό «άπαρτο» κατά την αρχαιότητα αλλά και μέχρι τους νεότερους χρόνους.
Το κάστρο της Πύλου – Μεσσηνία
Η θέση του Κάστρου ταυτίζεται από μερικούς μελετητές με την αρχαία πόλη Κάνηθο, καθώς σώζονται σποραδικά ίχνη κτισμάτων και τάφων, στην επιφάνεια του εδάφους. Η ονομασία του λόφου την περίοδο της κατασκευής του κάστρου ήταν Φούρκα (το όνομα φούρκα που μεταφράζεται σε αγχόνη δηλώνει την χρησιμοποίηση του λόφου κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ως χώρου απαγχονισμού των καταδικασμένων σε θάνατο).
Το όνομά του, πιθανόν το πήρε από τον Καρά – Μπαμπά Σουλτάν που ήταν θαμμένος στο λόφο αυτόν, ενώ η θέα από τον λόφο είναι εκπληκτική.
Υπάρχουν δυο κάστρα χτισμένα στα υψώματα που δεσπόζουν πάνω από τον κόλπο του Ναυαρίνου: το παλαιότερο κάστρο του Ναυαρίνου που λέγεται Παλαιόκαστρο ή Παλαιοναβαρίνο, και το σχετικά νεότερο που είναι το Νιόκαστρο.
To Νιόκαστρο είναι αυτό που βρίσκεται στη νότια πλευρά της Πύλου, πάνω στη θάλασσα.
Σκοπός της κατασκευής του ήταν ο έλεγχος της νότιας εισόδου στον όρμο του Ναυαρίνου, αφού πλέον η βόρεια πρόσβαση (Στενό Συκιάς ή Φάλτσα Μπούκα) και το εκεί λιμάνι, στη λιμνοθάλασσα της περιοχής Διβάρι ή Ριβάρι, δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν λόγω προσχώσεων. Ονομάστηκε «Νιόκαστρο» σε αντιδιαστολή με το προγενέστερο φρούριο του Κυρυφασίου (Παλιόκαστρο ή Παλιό Ναβαρίνο), που ήλεγχε τη βόρεια είσοδο και το παλιό λιμάνι
Το φρούριο της Πύλου (Νιόκαστρο ή Νεόκαστρο) άρχισε να κτίζεται από τους Οθωμανούς το 1573, λίγο μετά την ήττα τους στη ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571).
Έκτοτε το Νιόκαστρο ακολούθησε την κοινή «μοίρα» των υπολοίπων φρουρίων της περιοχής εμπλεκόμενο στα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν τον τόπο. Έμεινε στην κατοχή των Τούρκων μέχρι το 1686, οπότε και κατελήφθη από τους Ενετούς του Μοροζίνι. Το 1715 οι Τούρκοι ανακατέλαβαν το Νιόκαστρο μαζί με την Κορώνη και το Παλαιοναβαρίνο. Οι Ενετοί κατέστρεψαν το κάστρο πριν αποχωρήσουν.
Την περίοδο 1789-1807 το Νεόκαστρο αποτελεί τιμάριο της Μπεγιάν Σουλτάνας, αδελφής του Σελήμ Γ’ .
Το 1770 οι αδελφοί Ορλώφ καταλαμβάνουν προσωρινά το Νιόκαστρο το οποίο με την απομάκρυνση του ρωσικού στόλου γνωρίζει την 6η Ιουλίου 1770 την εκδικητική μανία των Τουρκαλβανών που έστειλε η Πύλη.
Οι κάτοικοι του Νεόκαστρου εξεγέρθηκαν το 1821 με αρχηγούς τους Γεωργάκη και Νικόλαο Οικονομίδη και πολιόρκησαν το Νιόκαστρο την 25η Μαρτίου 1821. Το κάστρο παραδόθηκε στους Έλληνες στις 7 Αυγούστου 1821.
Το 1825 ο Ιμπραήμ πασάς αποβιβάζεται στη Μεθώνη και το Νιόκαστρο γίνεται θέατρο μιας από τις πιο σημαντικές επιχειρήσεις της εκστρατείας του.
Μετά από το 1828 το κάστρο εγκαταλείπεται ως χώρος κατοικίας καθώς ο πληθυσμός μεταφέρεται στην πόλη που σχεδίασαν οι Γάλλοι έξω από το κάστρο και που από το 1834 μετονομάζεται σε Πύλο.
Χρησιμοποιήθηκε σαν φυλακή από την εποχή του Όθωνα μέχρι το 1936, αλλά και ξανά κατά τις περιόδους 1938-39 και 1947-48. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιήθηκε σαν Φρουραρχείο από τους Ιταλούς, αρχικά, και από τους Γερμανούς αργότερα.
Μετά τις μάχες του Μελιγαλά και των Γαργαλιάνων το 1944, κλείνονται σε αυτό οι ηττημένοι πρώην συνεργάτες των Ναζί προκειμένου να προστατευτούν από τους αντάρτες. Μετά τον Εμφύλιο παραχωρήθηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Έτσι, παρατηρούνται στο μνημείο αρκετές φθορές, επισκευές, μετασκευές και προσθήκες.
Σοφία Βαλσάμη, Δημήτρης Καπετανόπουλος - Ελεύθερος Τύπος
Πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου